Rusya’nın Ukrayna’ya saldırmasıyla on yıllardır süren tarafsızlıklarına son veren İsveç ve Finlandiya’nın kaderi, Türkiye’nin elinde. NATO’ya üyelik için başvuran İskandinav ülkeleri, bugün Türkiye ile NATO karargâhında buluşuyor.
class=”medyanet-inline-adv”>
Haziran 2022’deki tarihi zirvede Ankara, Stockholm ve Helsinki yönetimleri arasında bir anlaşma imzalandı. Taraflar anlaşma çerçevesinde iki kez bir araya geldi, 2023’e girilmesiyle İsveç’in başkenti Stockholm’de ardı ardına patlayan skandallar müzakerelerin süresiz ertelenmesine yol açtı.
Stockholm’de önce Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın maketi YPG’li teröristler tarafından bir vince asıldı. Birkaç gün sonra ise, aşırı sağcı politikacı Rasmus Paludan Türkiye’nin Stockholm Büyükelçiliği önüne gidip Kur’an-ı Kerim yaktı. Kutsal kitabın yakılması Türkiye’yi ayağa kaldırdı, İsveç’e tepkiler çığ gibi büyüdü. Ankara, İsveç ve Finlandiya ile üçlü mazekereleri süresiz olarak askıya alırken, bu karar ittifaka katılmak için sabırsızlanan İskandinav ülkelerinde soğuk duş etkisi yarattı.
class=”medyanet-inline-adv”>
Şubat ayına gelindiğinde ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken depremlerin ardından Türkiye’yi ziyaret etti, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ziyaret sırasında üçlü müzakerelerin yeniden başlayacağını duyudu.
Bugün Belçika’nın başkenti Brüksel’de gerçekleşecek toplantıda, Türkiye’yi Cumhurbaşkanlığı Dış Politika Başdanışmanı ve Sözcüsü İbrahim Kalın ile Dışişleri Bakan Yardımcısı Burak Akçapar temsil ediyor. NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg de masada olacak.
NATO karargâhındaki zirvede, ilk iki toplantıda olduğu gibi imzalanan mutabakatta yer alan taahhütlerin İsveç ve Finlandiya tarafından yerine getirilip getirilmediği madde madde görüşülecek. Mutabakat zaptı, İsveç ve Finlandiya’nın terörle mücadele konusunda Türkiye ile işbirliğini artırmalarını, başta PKK olmak üzere terörle ilişkilendirilen Türkiye kökenli örgütlerin her türlü faaliyetlerini engellemelerini ve Türkiye’nin ‘terör suçlusu’ olarak isim isim verdiği kişilerin iade edilmesini gerektiriyor. Ayrıca Türkiye’ye uygulanan silah ambargosunun da kaldırılması öngörülüyor.
Türkiye, Finlandiya’nın olumlu adım attığını ancak İsveç’in ittifaka katılım noktasına gelmediğini kaydediyor. Ankara, İsveç’in taahhüt ettiği adımları uygulamada somut olarak görmek istiyor. Ankara açısından bu toplantının Brüksel’deki karargahta yapılması sayesinde, özellikle Stockholm’ün mutabakat muhtırasındaki taahhütlerine uymadığı NATO yetkililerince de açıklıkla görülecek.
class=”medyanet-inline-adv”>
Zirvede Finlandiya’nın tek başına NATO’ya katılması gibi bir başlık ele alınmayacak.
STOLTENBERG: TAVSİYE VERME KONUSUNDA İHTİYATLIYIM
‘Yoğun NATO haftası-Bu oluyor’ diyen İsveç medyasından Aftonbladet, Türkiye ile görüşmelerin yeniden başlamasını en dikkat çekici gelişme olarak niteledi. Brüksel’deki toplantıdan kesin bir sonuç beklenmediği yorumunu yapan gazete, buna karşılık sürecin yeniden toparlanmasının İsveç’in bu yaz NATO üyeliği için umutları artırdığını yazdı.
Dagens Nyheter gazetesi, ‘Stoltenberg: İsveç’e tavsiye verme konusunda ihtiyatlıyım’ başlığıyla NATO Genel Sekreteri’nin röportajını ilk sayfasından sundu. Gazeteye konuşan Stoltenberg, diğer NATO üyesi ülkelerin Kur’an yakılmasını önlediğini belirtti, buna karşılık henüz Türkiye ve Macaristan’dan yeşil ışık alamayan Stockholm yönetiminin sorunları gözünde büyütmemesi gerektiğini söyledi.
class=”medyanet-inline-adv”>
‘İŞTE KARGAŞANIN BÜTÜN DETAYLARI’
Expressen gazetesinin manşeti ise, ‘Andersson’dan NATO’ya: Mağrur güven’ oldu. Türkiye, İsveç ve Finlandiya arasındaki görüşmelerin bugün yeniden başladığını aktaran Expressen, Halihazırda ana muhalefetteki Sosyal Demokrat Parti’nin liderliği yapan İsveç’in bir önceki başbakanı Magdalena Andersson’ın sözlerine yer verdi. Andersson, yeni hükümetin fazlasıyla özgüvenli bir şekilde Ankara’yı ikna edebileceğini düşündüğünü ancak bunun gerçekleşmediğini savundu, “Türkiye’yi okumak zor” dedi.
‘İşte Türkiye ile NATO kargaşasının tüm detayları’ diyen Svenska Dagbladet gazetesi, Kur’an yakılmasından bu yana Ankara, Stockholm ve Helsinki yönetimlerinin bugün ilk kez buluştuğunu okurlarına aktardı.
Göteborgs Posten gazetesi, ‘NATO skandalı İsveç’in imajının alt üst etti’ başlıklı haberinde Stockholm yönetiminin ittifaka katılım başvurusunun yansımalarına değindi. İsveç Enstitütüsü’nün yıllık araştırmasına yer veren gazete, Stockholm yönetiminin başarısız NATO hamlesini İsveç’in geçen yıl yurt dışındaki imajını etkileyen en büyük olay olarak niteledi. Araştırmaya göre, Kur’an-ı Kerim yakılması ve çete suçları da dünyada yankılandı. Araştırma sonucunda, Almanya İsveç’in NATO başvurusuna en olumlu bakan ülke olarak gösterildi. Aşırı sağcı Paludan’ın Kur’an yakması ise, İsveç’in Müslüman ülkelerdeki imajının zedeledi.
class=”medyanet-inline-adv”>
İSVEÇ’TEN İTİRAF
İsveç ve Finlandiya, Litvanya’da Temmuz ayında gerçekleşecek NATO zirvesinde ittifaka dahil olmayı hedefliyor. 2022’de terörle mücadelede güvenlik güçlerinin alanını daha da açmak için anayasa değişikliğine giden İsveç, 1 Ocak 2023’de yürürlüğe giren düzenlemenin ardından terörle mücadeleyi ilgilendiren birçok yasada da uyum çalışmasına imza attı. Bu çalışmalar sonunda ortaya çıkan hukuki düzenlemelerin, bugün Türkiye-İsveç-Finlandiya görüşürken İsveç Parlamentosu’nda onaylanması bekleniyor.
Stockholm yönetimi, Brüksel’deki zirvede söz konusu değişikliklerin detaylarını Türkiye ve NATO’ya anlatmayı amaçlıyor. İsveç Başbakanı Ulf Kristersson, “Uygulamak konusunda uzlaştığımız şeyleri gerçekten hayata geçirdik. Ve şimdi yeni terörle mücadele yasasıyla büyük ve önemli bir adımı daha atıyoruz” dedi.
Yeni düzenlemenin terör faaliyetlerine katılan kişilere karşı ciddi sonuçlar doğuracağını belirten Kristersson, önceki yıllarda Türkiye’nin dile getirdiği başlıkları ciddiye almadıklarını da itiraf etti:
“Kimileri bunun çok derin bir yasal değişiklik olduğunu söylüyor. Katılıyorum, çünkü bizim ciddi konularımız, ciddi sorunlarımız var. İsveç’te bu tür terör faaliyetlerini, faaliyetlere katılımı ya da finanse edilmesini ciddiye almadık çünkü bunlar İsveç’ten ziyade başka ülkeleri hedef alıyordu. Şimdi gerçekten ciddiye alıyoruz ve bu yasa yürürlüğe girdiğinde fark görülecek.”
STOLTENBERG: EN BÜYÜK ÖNCELİĞİMİZ
Brüksel zirvesinden önce Stockholm’ü ziyaret eden ve Başbakan Kristersson ile görüşen NATO Genel Sekreteri Stoltenberg, ittifakın İsveç ve Finlandiya ile genişlemesinin en büyük öncelikleri olduğunu söyledi. Yeni üyelerin NATO’ya girişi için ilerleme sağlandığını savunan Stoltenberg, “İsveç üçlü mutabakattaki taahhütlerini yerine getirdi. Üyeliğinin onaylanmasının vakti geldi” diye konuştu.
ALINTI KAYNAK: https://www.milliyet.com.tr/dunya/nato-skandali-isvecin-imajinin-alt-ust-etti-6914721
