İYİ Parti lideri Meral Akşener’in altılı masaya tekrar dönmesinin ardından, partinin önerdiği ‘cumhurbaşkanı yardımcılığı’ formülünü hukukçular değerlendirdi.

İşte İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu ve ABB Başkanı Mansur Yavaş için önerilen formül ile ilgili değerlendirmeler;

“ANAYASA’NIN AÇIK İHLALİDİR”

Cumhurbaşkanı Başdanışmanı ve Cumhurbaşkanlığı Hukuk Politikaları Kurulu Başkanvekili Mehmet Uçum:

Anayasaya göre vesayet makamı ile belediye başkanlığı birleşemez (m.127/5). Aynı kişi hem CB Yardımcısı hem Belediye Başkanı olamaz. Bu formül Anayasanın ihlali olur. Çünkü vesayet makamı ile vesayet altında olan makamın aynı kişide birleşmesi özdeşleşme anlamına gelir. Anayasa bu konuda “özdeşleşme yasağı” getirmiştir.

Anayasa hükmüne göre “Merkezi idare, mahalli idareler üzerinde, mahalli hizmetlerin idarenin bütünlüğü ilkesine uygun şekilde yürütülmesi, kamu görevlerinde birliğin sağlanması, toplum yararının korunması ve mahalli ihtiyaçların gereği gibi karşılanması amacıyla, kanunda belirtilen esas ve usuller dairesinde idari vesayet yetkisine sahiptir.”

Merkezi idare bu yetkisini kullanırken vesayet yetkisi kullanan kişinin mahalli idarenin seçilmiş başkanından farklı kişi olması idari vesayet ilişkisinin mecburi sonucudur.

Bu nedenle mevcut Belediye Başkanları ancak istifa ettikten sonra CB Yardımcısı olarak atanabilir. Veya görev süreleri bittikten sonra atanabilir. Atandıktan sonra Meclis önünde yemin edip göreve başlayabilirler.

Eğer bu konuda bir değişiklik yapılmak istenirse yani iki makam tek bir kişide birleşsin denirse bu değişiklik kanun veya kararname yoluyla olmaz. Ancak anayasa değişikliği yoluyla olabilir. Tabi Anayasa değişikliği 360-400 arası bir oyla geçerse zorunlu referandum, 400 ve üzeri kabul olursa ihtiyari referandum söz konusu olur. Ancak böyle bir değişiklik üniter yapı içerisinde merkezi idare-yerel idare ilişkisini bozarak, üniter yapıyı da tartışma konusu yapabilir.

Ayrıca devlet protokolü gereği de bu uygulamanın yapılması bir çok güçlük doğurur. Çünkü devlet protokolünde CB Yardımcısın yeri ile Belediye Başkanının yeri tamamen farklıdır.

“ATAMA OLURSA BELEDİYE BAŞKANLIĞI GÖREVİ SONA ERER”

Avukat Dr.Rezan Epözdemir: “Cumhurbaşkanı seçildikten sonra eğer bir atama söz konusu olursa belediye başkanlığı görevi nihayete ermiş olur. Yani Anayasa’nın 106’ıncı maddesine göre şayet Sayın Kılıçdaroğlu cumhurbaşkanı olursa daha sonra belediye başkanları görevlerinden istifa eder. Ve milletvekili seçilme yeterliliği varsa bu durumda yani herhangi bir mahkumiyet kararı engel bir durum yoksa Anayasa’da düzenlenen bu durumda cumhurbaşkanı yardımcısı olarak atanabilirler. Buna göre Anayasa’nın 106’ncı maddesinin 5’inci fıkrasına göre cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanlar milletvekili seçilme yeterliliğine sahip olanlar arasından cumhurbaşkanı tarafından atanır. Görevden alınmaları da bu şekilde olur. Bunlar 81’inci maddede yazıldığı şekilde yani Anayasa’nın 81’inci maddesinde belirtildiği üzere TBMM önünde ant içer ve TBMM üyeleri cumhurbaşkanı yardımcısı veya bakan olarak atanırlarsa üyelikleri sona erer. Dolayısıyla diyelim ki bir parlamenter cumhurbaşkanı yardımcısı olarak cumhurbaşkanı tarafından atandığı anda milletvekilliği görevi sona eriyor.”

“GEÇ ATANMALARI DA BİR FORMÜL OLARAK DÜŞÜNÜLEBİLİR”

Halktv.com.tr’e konuşan Anayasa Hukuku Uzmanı Prof. Dr. İbrahim Özden Kaboğlu da şunları söyledi: “Cumhurbaşkanı yardımcılığı adaylığı statüsü olmadığı için seçime kadar iki belediye başkanının görevden ayrılmasına gerek yok. Ancak seçimden sonra cumhurbaşkanı yardımcısı olarak atanmaları durumunda bu görevden ayrılmaları gerekiyor. İmamoğlu ve Yavaş’ın cumhurbaşkanı yardımcılığına ‘geç’ atanmaları da bir formül olarak düşünebilir. Zira bu seçimden 10 ay sonra yerel seçimler var. Özetle 10 ay sonra cumhurbaşkanlığı yardımcılığı görevine atanacakları konusunda şimdiden bir vaat verilirse bu uygulanabilir. Diğer tek çözüm ise yasal değişiklik ile hem belediye hem de Cumhurbaşkanı yardımcılıklarını beraber yürütebilmek.”