11 ilde depremlerden 15.8 milyon kişi etkilendi. Bu kişilerin yarısını kadınlar ve kız çocukları oluşturuyor. Kriz dönemlerinde kadınların ve kız çocuklarının yaşam koşulları daha da zorlu hale geliyor. Depremzede kadınların pek çoğu şu anda çadırlarda ya da geçici barınaklarda yaşıyor. Temel ihtiyaçlara, hijyen ve temizlik ürünlerine erişim en büyük sorunlardan. Öte yandan şiddet, çocuk yaşta evlilik ve çocuk işçilikte artış riskleri de var.

Sağlıklı toplum sağlıklı kadınlarla güçlenebilir. Ekonomik kaynak ve istihdam eksikliği, ev işlerinin yükü ve çocuk bakımı nedeniyle kadınlar ve kız çocukları felaketlerden sonra daha yavaş toparlanıyor.

Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) verilerine göre kadınların istihdam oranı erkeklerin yarısından daha az. 2021 yılında 15 ve daha yukarı yaştaki istihdam edilenlerin oranının yüzde 45.2. Bu oran kadınlarda yüzde 28, erkeklerde ise yüzde 62.8.

En yüksek kadın istihdam oranı yüzde 36.8 ile TR90 (Trabzon, Ordu, Giresun, Rize, Artvin, Gümüşhane) bölgesinde. Depremden en çok etkilenen illerden Hatay, Kahramanmaraş ile Osmaniye’de bu oran yüzde 22.4. Gaziantep ve Adıyaman’da Kilis dahil yüzde 22.6, Şanlıurfa, Diyarbakır ile birlikte yüzde 15.9. Malatya ve Elazığ’ın da içinde bulunduğu bölgede ise yüzde 25.9

EŞİTLİK 300 YIL UZAKTA

Covid 19 pandemisi, Ukrayna- Rusya savaşı ve Afganistan’ın Ağustos 2021’de Taliban yönetimine girmesinden bu yana kadınların kazanımları geriliyor. ”Kadın haklarında elde edilen küresel ilerleme gözlerimizin önünde kaybolmaya başladı, cinsiyet eşitliğinin sağlanacağı tarih giderek uzaklaşıyor.” Bu sözler Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres’e ait. BM Genel Kurulu’nda konuşan Guterres, “Mevcut gidişatta BM Kadın Birimi eşitliğin sağlanmasının 300 yıl uzakta olduğunu öngörüyor” dedi.

Guterres, bilim ve teknoloji sektöründeki cinsiyet ayrımına da dikkati çekti. Devlet, özel sektör ve sivil topluma birlikte hareket etme çağrısında bulundu. Birleşmiş Milletler bu yıl Kadınlar Günü temasını DigitALL olarak belirledi. Dünyanın geleceğini yönlendirecek inovasyon ve teknoloji alanında kadınların sesi çok cılız.

BM verilerine göre dünyada kadınların internete erişimi erkeklerin yarısı kadar. Cep telefonu sahipliği oranı erkeklerden yüzde 12 daha az. Yapay zeka alanındaki istihdamın sadece yüzde 22’sini kadınlar oluşturuyor.

7 TRİLYON DOLARLIK KAYIP

BM’nin araştırmasına göre kadınların dijital dünyaya dahil edilmemeleri nedeniyle düşük ve orta gelirli ülkeler son 10 yılda 1 trilyon dolar daha az gayri safi milli hasıla üretti. Bu kaybın 2025 yılına kadar 1.5 trilyon dolara çıkacağı hesaplanıyor.

Moody’s’in raporuna göre ise işgücüne katılımdaki cinsiyet farkını kapatmak küresel ekonomiyi yüzde 7 artırabilir. Başka bir deyişle, ücretler arasındaki eşitsizlik ve kadınların iş gücünde yeterince kullanılmaması, küresel ekonomiye 7 trilyon dolara mal oluyor.

ÇEVRİMİÇİ ŞİDDET

Öte yandan dijital dünyada da kadına şiddet yüksek. Economist Intelligence Unit’in araştırmasına göre kadına yönelik çevrimiçi şiddetin küresel yaygınlık oranı yüzde 85. Orta Doğu yüzde 98 ile ilk sırada. Latin Amerika ve Karayipler’de yüzde 91, Kuzey Amerika yüzde 76 ve Avrupa’da yüzde 74.

Yanlış bilgilendirme ve karalama çevrimiçi şiddetin en çok karşılaşılan yüzü.

COVID-19 salgını, internet kullanımında yüzde 50-70 artışlara yol açtı ama aynı zamanda kadınların çevrimiçi tacize karşı savunmasızlığını artırdı. Dijital cinsiyet ayrımı, çevrimiçi şiddet kadınları internete girmekten caydırıyor.

AB’DE İLERLEME YAVAŞLADI

Cinsiyete dayalı ücret eşitliğine yönelik ilerleme Avrupa Birliği genelinde yavaşladı. Eurostat rakamlarına göre, ilerleme mevcut hızında devam ederse AB’de erkekler ve kadınlar 2086’ya kadar eşit ücret alamayacak.

ABD’DE 20 YILDA 2 PUANLIK ARTIŞ

ABD’de de cinsiyete dayalı ücret farkı yirmi yılda pek değişmedi. Pew Araştırma Merkezi’nin analizine göre, 2022’de kadınlar erkeklerin kazandığının ortalama yüzde 82’sini kazandı. 2002 yılında bu oran yüzde 80’di. yani 20 yılda sadece 2 puanlık mesafe alındı.

TÜRKİYE’DE FARK YÜZDE 15.6

Türkiye’de bu konuyla ilgili en yeni veri ise 5 yıl öncesine ait. Türkiye istatistik Kurumu (TÜİK) ile Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) Türkiye Ofisi’nin 2018 yılı verilerine dayanarak yaptığı araştırmaya göre, Türkiye’de cinsiyete dayalı ücret farkı yüzde 15.6 düzeyinde. Bu, aynı işi yapan erkekler 100 TL kazanırken, kadınların 84.40 TL kazandığı anlamına geliyor.

Çalışma yaşamının başlarında yüzde 3.8 olan ücret farkı, yaş ilerledikçe artıyor ve 40’lı yaşlarda yüzde 25.9’a kadar tırmanıyor. 40‘lı yaşlarda, aynı işi yapan kadınlar erkeklerden 4’te 1 oranında daha az ücret elde ediyor. İlkokul ve altı eğitimli kadın ve erkekler arasında yüzde 38.6 olan ücret farkı, yüksekokul ve üzeri eğitimlilerde yüzde 15.8’e geriliyor.